Tọa lạc ngay trung tâm thành cổ Assisi, miền Umbria, Nhà thờ Chính tòa Thánh Rufino (Cattedrale di San Rufino) được xem là trái tim thiêng liêng của giáo phận Assisi-Nocera Umbra-Gualdo Tadino. Đây là nơi lưu giữ di tích của Thánh Rufino, giám mục và tử đạo thế kỷ III, người được tôn làm bổn mạng của thành phố.
Theo các ghi chép lịch sử, công trình đầu tiên được xây dựng vào thế kỷ VII trên nền của một đền thờ La Mã cổ, sau đó được tái thiết nhiều lần qua các thế kỷ. Phiên bản hiện nay bắt đầu được xây dựng vào khoảng năm 1140 dưới thời Giám mục Clarissimo và được hoàn thành vào năm 1253, do kiến trúc sư Giovanni da Gubbio thiết kế. Từ đó đến nay, nhà thờ luôn là trung tâm hành hương và biểu tượng của đức tin Công giáo tại Assisi.
Kiến trúc của nhà thờ mang đậm phong cách Romanesque vùng Umbria: mặt tiền được chia thành ba phần với ba cửa vòm lớn, ba cửa sổ hoa hồng (rose windows) và nhiều chi tiết chạm khắc tinh xảo mô tả sư tử, kỳ lân và biểu tượng Kinh Thánh. Mặt tiền được xây bằng đá trắng hồng đặc trưng khai thác từ núi Subasio, tạo nên vẻ cổ kính và trang nghiêm. Bên trong gồm ba gian (naves), được cải tạo vào thế kỷ XVI bởi kiến trúc sư Galeazzo Alessi, vẫn giữ nguyên sự cân đối và hài hòa giữa ánh sáng và không gian cầu nguyện.
Tại gian giữa là bồn rửa tội cổ (baptismal font), nơi theo truyền thống Thánh Phanxicô Assisi và Thánh Clara được rửa tội. Dưới hầm mộ là quan tài La Mã thế kỷ III, được tin là nơi an nghỉ của Thánh Rufino. Chính tại nơi này, dòng chảy đức tin được nối dài qua nhiều thế kỷ, từ thời tử đạo sơ khai đến thời kỳ Phanxicô – Clara, rồi lan tỏa khắp thế giới.
Truyền thuyết địa phương kể rằng, khi hai thị trấn tranh giành việc lưu giữ hài cốt Thánh Rufino, dân Assisi đã chiến thắng bằng lòng thành và niềm tin, từ đó coi nhà thờ này là biểu tượng gắn kết cộng đồng và đức tin.
Hôm nay, Nhà thờ Chính tòa Thánh Rufino không chỉ là di tích lịch sử, mà còn là nơi gặp gỡ giữa nghệ thuật, lịch sử và linh thiêng. Mỗi cột đá, mỗi ô cửa kính đều kể lại một phần câu chuyện của Assisi – vùng đất đã sản sinh ra hai vị thánh vĩ đại là Phanxicô và Clara, và một di sản tinh thần sống mãi với thời gian.
Sưu tầm & biên soạn